Badacze, którzy wyłowili meduzę z arktycznych wód na głębokości niemal kilometra u wybrzeży Florydy, zapoczątkowali tym sposobem nie lada zagadkę. Ich odkrycie postawiło przed nimi wielkie pytanie: jak stworzenie przystosowane do lodowatych wód znalazło się w subtropikalnym środowisku i dlaczego tylko niektóre meduzy potrafią pokonać tę niezwykłą trasę? Odpowiedź kryje się w badaniach opublikowanych w […]

Na sudańskiej Pustyni Bajuda polscy badacze natknęli się wyjątkowe informacje o starożytnej Nubii. Samotny grób sprzed niemal czterech tysięcy lat skrywał ślady ceremonii pogrzebowej, jakiej dotąd nie znaliśmy: z użyciem ognia i uczty, których znaczenie wciąż pozostaje zagadką. Dokonane znalezisko zupełnie nie pasuje do dotychczasowej wiedzy o kulturze Kermy. Wszystko wskazuje na to, że pochowano […]

Czasem najprostsze pomysły okazują się tymi najbardziej genialnymi. Grupa badaczy z Penn State dokonała czegoś, co może zmienić nasze podejście do tworzenia materiałów przyszłości. Zazwyczaj stworzenie nowego materiału kojarzy się z wprowadzaniem zmian w samym procesie syntezy materiału lub też z dodawaniem kolejnych składników. W tym konkretnym przypadku jednak, naukowcy postanowili pójść na przekór konwencjom […]

Wyobraźcie sobie piasek przesypujący się przez klepsydrę. Wydaje się, że to prosty, jednostajny ruch, prawda? Tymczasem okazuje się, że nawet w tak pozornie banalnym materiale nic nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać. Naukowcy właśnie dostrzegli w nich zaskakująco złożone wzorce przepływu, i to wcale nie w symulacjach komputerowych, ale w rzeczywistych warunkach. Materiały […]

Gęste lasy Zachodniej Jawy od wieków skrywały tajemnicę, o której istnieniu nikt nie miał pojęcia. Dopiero nowoczesna technologia pozwoliła archeologom zajrzeć pod zielony baldachim drzew na górze Gunung Tangkil, gdzie prawdopodobnie czeka jedno z najważniejszych stanowisk megalitycznych w regionie. Co zaczęło się od przypadkowego znaleziska na początku tego roku, może poważnie wpłynąć na nasze rozumienie […]

Ewolucja zawsze wydawała się procesem naturalnym i nieuchronnym, kierowanym przez siły przyrody. Przez tysiąclecia klimat, środowisko i dobór naturalny kształtowały zwierzęta w przewidywalny rytmie. Jednak około 1000 lat temu coś się zmieniło – pojawił się nowy, potężny czynnik ewolucyjny, który na zawsze przekształcił relacje między gatunkami. Francuscy naukowcy z CNRS odkryli fascynujący wzorzec, który od […]

Patrząc na drobnego chihuahuę czy eleganckiego pudla, trudno uwierzyć, że te stworzenia mogą mieć cokolwiek wspólnego z wilkami. Pozory mylą. Nawet najbardziej udomowione i miniaturowe psy rasowe wciąż noszą w sobie genetyczne ślady swoich odległych przodków, co może wyjaśniać niektóre ich zachowania i cechy fizyczne. Badanie opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences […]

Gdzieś na powierzchni Czerwonej Planety, przytwierdzona do nieaktywnego już lądownika Phoenix, spoczywa niepozorna płyta DVD. To nie jest zwykłe nagranie – to przesłanie od Carla Sagana, słynnego astronoma i popularyzatora nauki, które ma trafić do pierwszych ludzi stąpających po marsjańskim gruncie. Sagan zarejestrował je w 1996 roku, zaledwie na kilka miesięcy przed śmiercią, w swoim […]

W większości budynków z dźwiękiem obchodzi się prosto, bo “siłowo”. Dokłada się grubszych ścian, wiesza piankowe panele akustyczne albo ścisza głośność i liczy na to, że to wystarczy. Z kolei w szpitalach ultradźwięki ogniskuje się za pomocą ręcznej głowicy i ufa, że dekady inżynierii sprawią, iż wiązka trafi mniej więcej tam, gdzie spodziewa się tego […]

Rozbita szklanka na podłodze, pokruszona kostka cukru w filiżance herbaty i pęknięty talerz w zlewie – te pozornie niezwiązane zdarzenia łączy coś więcej niż tylko nasze codzienne doświadczenia. Przez dekady badacze obserwowali zadziwiającą prawidłowość: niezależnie od tego, jaki materiał ulega zniszczeniu, rozkład wielkości powstałych odłamków zawsze przybiera podobną formę. To niezwykłe zjawisko wskazywało na istnienie […]

Góry prowincji Shaanxi w północno-zachodnich Chinach okazują się miejscem skrywającym wielką tajemnicę. Coś, co może fundamentalnie zmienić nasze postrzeganie prehistorycznego osadnictwa w tym regionie, przez lata pozostawało ukryte przed wzrokiem badaczy. Okazuje się, że dotychczasowy obraz dawnych społeczności był zaledwie fragmentem znacznie większej układanki. Systematyczne poszukiwania prowadzone od sześciu lat przyniosły efekty, które przerosły najśmielsze […]

Mars wciąż potrafi zaskakiwać, a najnowsze dane z łazika Perseverance przynoszą kolejną sensację. Okazuje się, że w tamtejszej atmosferze dochodzi do zjawisk, które od dawna podejrzewano, ale dotąd nie udawało się ich bezpośrednio udokumentować. Przez dwa marsjańskie lata mikrofon SuperCam na pokładzie łazika Perseverance wychwycił coś niezwykłego – 55 przypadków wyładowań elektrycznych. To pierwszy tak […]

W Cambridge, podczas rutynowych przygotowań do wystawy muzealnej, natrafiono na coś wyjątkowego. Dokonane tam znalezisko ujawnia nieznane fakty z życia starożytnych rzemieślników i pozwala nam niemal dotknąć przeszłości. W przeciwieństwie do typowych śladów palców, jakie czasem można znaleźć na dawnych przedmiotach, tym razem mamy do czynienia z kompletnym odciskiem dłoni. To nie jest zwykły artefakt, […]

Przez 15 lat Teleskop Kosmologiczny Atacama (ACT) spoglądał w najdalsze zakamarki kosmosu, rejestrując echo światła sprzed miliardów lat. Gdy w połowie 2022 r. zakończył swoją misję, naukowcy z niecierpliwością czekali na ostateczne wyniki. Okazało się, że zamiast odpowiedzi przyniosły one jeszcze więcej pytań, podważając fundamenty naszej wiedzy o kosmosie. Kluczowy problem dotyczy stałej Hubble’a, która […]

Czarnobyl wciąż potrafi zaskakiwać i to nawet po dziesięcioleciach od katastrofy. Tym razem systemy monitoringu w zniszczonym reaktorze bloku czwartego zarejestrowały coś niepokojącego, bo wyraźny wzrost aktywności neutronowej. Jeden z detektorów, który został umieszczony w newralgicznym obszarze zaworów upustowych pary, pokazywał wartości, które zmusiły naukowców do postawienia poważnego pytania. Czy pozostałości po reaktorze mogłyby kiedykolwiek […]

System nawigacyjny tak precyzyjny, że mógłby konkurować z dzisiejszym GPS? Jak się okazuje, takowy funkcjonował na Ziemi już 97 milionów lat temu i – co oczywiste – nie został stworzony przez człowieka. Naukowcy wyjaśniają, że odkryli go w osadach morskich znaleziono mikroskopijne struktury, które mogą zmienić nasze rozumienie ewolucji nawigacji u zwierząt. Mikroskopijne struktury z […]

W skalistych wąwozach na pograniczu Teksasu i Meksyku kryje się coś więcej niż tylko surowy krajobraz. Na ścianach kanionów Lower Pecos wciąż można dostrzec ślady dawnych mieszkańców tych terenów: monumentalne malowidła, które przez tysiąclecia opowiadały swoją historię. Dopiero teraz jednak naukowcy zaczynają rozumieć, jak niezwykłą opowieść przekazują nam te prehistoryczne galerie. Nieprzerwana tradycja artystyczna trwająca […]

Trzy stulecia spoczywania na dnie morskim wystarczą, by każdy wrak obrósł legendą. Galeon San José, często nazywany “Świętym Graalem wśród zatopionych statków”, od dziesięcioleci rozbudzał wyobraźnię archeologów i marzenia poszukiwaczy skarbów. Teraz dzieje się coś, na co środowisko naukowe czekało od lat: pierwsze artefakty wydobyte z tego legendarnego miejsca trafiły do laboratoriów, gdzie rozpoczyna się […]

Po blisko 100 latach od sformułowania hipotezy o istnieniu ciemnej materii japońscy badacze przedstawiają wyniki, które mogą stanowić jej pierwszą bezpośrednią detekcję. Analiza danych z teleskopu Fermi ujawniła charakterystyczny sygnał gamma o energii 20 GeV, zgodny z przewidywaniami dla anihilacji teoretycznych cząstek WIMP. Koncepcja ciemnej materii pojawiła się w latach 30. XX wieku, kiedy Fritz […]

Naukowcy złamali fundamentalny limit w zachowaniu układów kwantowych – tzw. granicę Tsirelsona w czasie – pokazując, że cząstka może podążać jednocześnie dwiema różnymi ścieżkami ruchu w sposób, którego dotąd nie rejestrowano. Wynik zmienia nie tylko naszą wiedzę o fundamentach fizyki, ale także wskazuje na nową drogę do tworzenia stabilniejszych komputerów kwantowych. W świecie klasycznym obiekty […]

Głęboko pod spokojną powierzchnią Nowej Anglii, gdzie od niemal 180 milionów lat nie odnotowano żadnych oznak aktywności tektonicznej, kryje się geologiczna zagadka. Coś tam się dzieje i nie pasuje to do naszych dotychczasowych wyobrażeń o tym, jak funkcjonuje wnętrze naszej planety. Nowe doniesienia są tym cenniejsze, że geolodzy od dziesięcioleci zastanawiali się nad pochodzeniem tej […]

Chcesz poznać rozmiar całej planety, a masz do dyspozycji jedynie kij wbity w ziemię i wzmiankę o studni znajdującej się setki kilometrów dalej. Zapewne większość z nas poddałaby się na samą myśl o wykonaniu tego karkołomnego zadania, lecz grecki uczony Eratostenes z Cyreny dokonał tego około 240 roku p.n.e. Jego podejście było tak nieskomplikowane, iż […]

Tureckie jezioro Sapanca odsłoniło właśnie jedną ze swoich największych tajemnic. Przez lata miejscowi opowiadali sobie historie o zatopionych ruinach, traktując je raczej jako lokalną legendę niż faktyczny ślad przeszłości. Teraz, gdy poziom wody znacząco opadł, okazało się, że te opowieści miały solidne podstawy. Mozaiki ujawniają historię ukrytej konstrukcji Pod taflą jeziora, które zaopatruje w wodę […]

W listopadzie 2025 roku liczba skatalogowanych planetoid bliskich Ziemi osiągnęła 40 tysięcy obiektów. To niezwykły postęp, jeśli przypomnimy sobie, że pierwszy taki obiekt – Erosa – odkryto dopiero pod koniec XIX wieku. Obecne tempo wykrywania nowych ciał niebieskich w naszym kosmicznym otoczeniu robi wrażenie, choć skłania również do refleksji nad skalą zjawiska. Każda z tych […]