Rozwód w świecie zwierząt?! To wcale nie rzadkość. Tyle że one nie angażują adwokatów, nie awanturują się o majątek i nie wciągają w kłótnie dzieci. Rozstają się dla ich dobra. Skoro nie mówimy o małżeństwach wśród zwierząt, to czy możemy mówić o rozwodach? Możemy. Jeśli para zwierzaków o monogamicznej naturze zgodnie wychowuje potomstwo w jednym […]

Inni wychowują nasze dzieci, a my mamy święty spokój – czyż to nie doskonałe rozwiązanie? Jednak kukułki i inne podrzutki muszą walczyć o życie i często przegrywają. Nagie, bezbronne pisklę męczy się; jego drobne ciałko całe drży z wysiłku. Rozcapierza kikuty, które kiedyś przemienią się w skrzydła, unosi grzbiet, wyprostowuje nogi i nic. Po wielu godzinach prób udaje […]

I sami ich sprowadziliśmy na nasz teren! Oto dziesiątka wyjątkowo szkodliwych gatunków inwazyjnych. Część z nich sprowadziliśmy celowo – jak króliki do Australii, na które chcieli polować angielscy osadnicy. Inne, jak szczury na statkach, trafiły w nowe miejsca przypadkiem. Zaczynamy je zauważać, gdy nam przeszkadzają – niszczą uprawy, zagrażają zdrowiu lub życiu roznosząc pasożyty i choroby, zaburzają równowagę […]

Ludzie cieszą się z jasno oświetlonych ulic i mieniących się kolorowymi refleksami fasad budynków. Dla wielu zwierząt sztuczne światło oznacza jednak zagładę. Pojedyncze organizmy i całe ekosystemy znają naturalny rytm dnia i nocy, światła i ciemności. Wyznacza im pory na sen, jedzenie, polowanie, rozmnażanie, hibernację. Ten porządek zaburza sztuczne oświetlenie. Miasta pochłaniają coraz większe obszary, które nocą nie […]

Drzewa kodują dzieje poszczególnych gatunków w liściach. Po ich budowie możemy poznać, w jakich warunkach ewoluowały. Długie ogonki – wytrzymałość Silny wiatr (ponad 70 km/godz.) może drzeć liście na kawałki lub je odrywać. Najbardziej podatne na uszkodzenia są te młode, kilkutygodniowe. Według jednej z hipotez liście złożone (mają je orzech włoski czy robinia akacjowa) lepiej […]

Przebywanie w otoczeniu przyrody wzmacnia uważność, inteligencję witalność, radość, relaksację, koncentrację i bezstronność. Zawiozłem drewno do lasu. Dziekan uniwersytetu Mahachulalongkornrajavidyalaya w Bangkoku poprosił mnie, żebym wygłosił wykład o buddyzmie Theravady, najstarszej szkole buddyjskiej. Jego uniwersytet jest być może największą na świecie instytucją akademicką zajmującą się Theravadą, kształci głównie mnichów, nauczają w nim głównie mnisi. Skoro […]

Traktuj siebie tak, jak na to zasługujesz. Jak czującą istotę. Im więcej w naszym życiu technologii i im mniej natury, tym bardziej mechanistycznie myślimy o nas samych. Koncept człowieka-maszyny może jednak ograniczyć umysł, jak zdaje się sądzić XIX-wieczny angielski filozof John Stuart Mill. Maszyna to automat do wykonywania określonych czynności, czyli znacznie mniej niż człowiek. […]

Dla nas jest to metoda „naturalna”, łagodna dla dziecka i relatywnie komfortowa dla matki. Ale w przypadku delfinów było to wielkie wyzwanie – jak wydać na świat potomka pod wodą, nie ryzykując przy tym utopienia go? Różnic między ludźmi a waleniami jest oczywiście mnóstwo, ale jedna natychmiast rzuca się w oczy w czasie porodu. Dzieci […]

Biologia staje się coraz bardziej scyfryzowana. Badacze używają komputerów do analizy DNA, przepisują je na cyfrowy język, sprzęt elektroniczny potrafi przechowywać informacje genetyczne. Z jednej strony to imponujący obraz nowoczesnej nauki, ale z drugiej mało wciąż mówimy o tym, że ten postęp może mieć swoje cienie. Wraz z połączeniem się światów biologii i informatyki powstaje […]

Są małe, paskudne, wejdą wszędzie i potrafią nam naprawdę napsuć krew. Prezentujemy fragment fascynującej książki o… robalach. Niemiecki lekarz Friedrich Küchenmeister opublikował w 1857 roku książkę na temat pasożytów człowieka, w której opisał, jak wielkim strapieniem dla człowieka jest świadomość, że tasiemiec właśnie ma zamiar opuścić jego ciało. „Możliwość wydalania segmentów pasożyta w sposób inny niż […]

Tak, naprawdę wiemy, że brzmi to kuriozalnie, ale takie są fakty, poświadczone przez naukowców z Niemiec i Australii. Wspólnymi siłami zbadali i opisali “stworzonko” o wyjątkowym metabolizmie. Dla większości organizmów metale ciężkie są nie tylko niestrawne, najczęściej po prostu trujące. Ale oczywiście Natura kocha nas zaskakiwać i tu pojawia się przypadek C. Metallidurans – bakterii, […]

Za pomocą zmieniania DNA wirusów z grupy bakteriofagów oraz wyposażenia ich w nanocząsteczki o właściwościach magnetycznych naukowcy stworzyli z nich broń do walki z niebezpiecznymi dla nas mikroorganizmami. Bakteriofagi atakują wybrane bakterie przede wszystkim po to by zainfekować je swoim DNA. Jednak dzięki obecnie dostępnym metodom zmiany właściwości tego kodu naukowcy są w stanie wyposażyć […]

To było jedno z wydarzeń, które całkowicie odmieniły oblicze Ziemi – jej powietrze, rzeki, chmury, o zwierzętach nie wspominając. Podbój lądu przez pierwsze rośliny to proces, który nadal fascynuje naukowców Duszno! Powietrze zawiera tylko 10 proc. tlenu – tyle, ile w naszych czasach na wysokości 5,5 km. A dwutlenku węgla jest 15 razy więcej niż […]

W świecie zwierząt, jak i ludzi, odwzajemnione uczucie to najcenniejsze z dóbr. Może ono być przelotne, jak u gepardów, wydr i ważek. Może też łączyć partnerów przez długie lata – jak w przypadku głuptaków, pingwinów królewskich, żurawi czy wilków. Te ostatnie chodzą na randki, kiedy za oknem śnieg, mróz i wszystko aż się skrzy od […]

Kolczatki są wykorzystywane seksualnie, arktyczne susły zamarzają na kość, a niedźwiedzice rodzą. Zahibernowane zwierzęta nie mogą narzekać na nudę! Stary niedźwiedź mocno śpi… No właśnie – czy to tylko głęboki sen, czy już hibernacja? Zwierzę obniża temperaturę ciała z 37 do 32 stopni, liczba oddechów i uderzeń serca spada kilkukrotnie, zaś tempo metabolizmu – o […]

Trzęsienia ziemi najlepiej porównać do wojen. Tak jak konflikty zbrojne, wstrząsy tektoniczne burzą miasta i wsie, niszczą drogi i tory kolejowe, wzniecają pożary i uśmiercają setki tysięcy ludzi. Wstrząs tektoniczny ma z wojną także tę cechę wspólną, że najczęściej powstaje z powodu granic. Choć nie politycznych, lecz tych leżących głęboko pod powierzchnią ziemi: linii styku […]

To dzięki zmianom klimatu na Ziemi pojawił się kiedyś Homo sapiens Człowiek jest niezwykłym gatunkiem – można go dziś spotkać we wszystkich miejscach kuli ziemskiej. W wysokich, pokrytych lodem górach, gdzie nie ma już prawie czym oddychać, i wilgotnych dżunglach, zraszanych raz po raz ciepłym deszczem. Co sprawiło, że jesteśmy tak wszechstronni? Zmiany klimatu – twierdzi dr […]

Największy producent samochodów na świecie jest pod ostrzałem oskarżeń. Politycy oraz aktywiści na rzecz ochrony środowiska nie zostawiają na nim suchej nitki po tym jak wyciekły informacje o testach spalin na zwierzętach i ludziach. Podczas badań które miały mieć miejsce w maju 2015 roku uczestnicy mieli oddychać spalinami przez kilka godzin. Niemiecka kanclerz, Angela Merkel […]

Urodzone w szpitalu w Teksasie maleństwo dziecko to pierwszy udany w USA poród po przeszczepie macicy – pochwalili się lekarze i naukowcy z Baylor University Medical Center w Dallas. Matka i jej rodzina poprosiły szpital o uszanowanie prywatności, dlatego nie ujawniono żadnych szczegółów poza płcią chłopca. Giuliano Testa, główny prowadzący proces przeszczepu macicy nazwał fakt […]

Po okresie zachwytu technologią do łask wracają naturalne tłuszcze roślinne. Szczególną popularnością cieszy się olej arganowy, nazywany płynnym złotem. Jego źródłem są owoce arganii żelaznej, zwanej też drzewem arganowym (Argania spinosa). Rośnie ono tylko na półpustynnych terenach Maroka. Lasy arganowe są tak unikatowe, że zostały uznane za rezerwat biosfery UNESCO. Tworzące je drzewa mogą żyć […]

Dlaczego w świecie zwierząt zdarza się, że rodzice zabijają własne potomstwo, naukowcy potrafią już zrozumieć. Trudniej im pojąć, dlaczego mordu czasem dokonują sąsiedzi. Pisklęta rozdziawiają szeroko dzioby i piszczą ze wszystkich sił. Pochyla się nad nimi dorosła sroka. Uważnie się im przygląda, po czym z całej siły uderza w głowę jednego z maluchów. Potem już […]

Zwierzęta, podobnie jak ludzie, potrafią korzystać z naturalnych sposobów leczenia. Umieją opatrywać swoje rany, pozbywać się pasożytów czy łagodzić codzienne bóle. To wiedza niezbędna do przeżycia w świecie dzikiej przyrody. PTASIA GUMA DO ŻUCIA O SMAKU WAPNIA Tajemnicze rzeczy dzieją się z populacją młodych maskonurów ze szkockiej wyspy Rùm. Na tamtejszych plażach regularnie odnajdywane są niezliczone […]

Badania nad ptasimi trelami to nie tylko „fanaberia” zoologów. Dzięki nim mogą powstać nowe terapie dla ludzi cierpiących na zaburzenia mowy lub autyzm. “Ptaki śpiewające są dla nas darem ewolucji” – zachwyca się w rozmowie z Focusem dr Stephanie White, neurobiolog z University of California w Los Angeles. I wcale nie ma na myśli przyjemności, […]

Nieposkromiona chęć poprawiania natury odbija nam się czkawką. Coraz mocniej ingerujemy w przyrodę, ale na każdym kroku wykazujemy się niewiedzą i arogancją, wyrządzając jej same szkody. Wcałej Polsce lecą wióry. Masowa wycinka drzew zbiegła się o ironio z premierą książki „Sekretne życie drzew”. Jej autor leśniczy Peter Wohlleben kiedyś traktował las jak fabrykę desek. Opamiętał […]