W jakim momencie ludzkiej historii właśnie się znajdujemy? To pytanie, które wydaje się czysto filozoficzne, może znaleźć zaskakującą odpowiedź w świecie liczb i równań. Badania pokazują, iż nasza obecna pozycja w dziejach gatunku może zdradzać coś niepokojącego o naszej przyszłości. Istnieje bowiem koncepcja, która łączy matematyczne obliczenia z refleksją nad ludzkim istnieniem. Astrofizyk J. Richard […]

Nie byliśmy ani najsilniejsi, ani najinteligentniejsi. A jednak to my zostaliśmy jedynym gatunkiem człowieka, który przetrwał. Nowy serial BBC Earth “Człowiek: historia ewolucji” prowadzi widzów w podróż przez 300 tys. lat historii, w której odkrycia archeologiczne, DNA i emocje splatają się w fascynującą opowieść o nas samych – opowieść, którą można oglądać całą rodziną. Nowa […]

W meksykańskiej dżungli na Jukatanie archeolodzy natrafili na ukryty pod warstwami ziemi i czasu kamienny monument, który przetrwał wieki, by teraz opowiedzieć swoją historię. Zdaniem ekspertów może on stanowić klucz do odczytania zapomnianych kart historii Majów. Monument z Cobá skrywa tajemnice władzy, polityki i duchowości, które przez długie lata pozostawały poza zasięgiem. Kobieca władza w […]

Do niebywałej historii doszło niedawno we Włoszech, gdzie podwodni archeolodzy dokonali niezwykłego odkrycia. To, co przez niemal cztery tysiąclecia spoczywało w głębinach, zaczyna opowiadać swoją historię. Jezioro Mezzano w północnym Lacjum skrywało jeden z najlepiej zachowanych skarbów starożytnej Europy. Przez 3700 lat warstwy gliny i osadów chroniły pozostałości osady, która może zmienić nasze wyobrażenie o […]

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego twój samochód przyciąga ptasie odchody jak wielki magnes? Wbrew pozorom, nie jest to pech, a konkretne preferencje naszych skrzydlatych sąsiadów. To właśnie one decydują o tym, który pojazd zostanie “ozdobiony”, czego szczegóły wyjawiło nowe amerykańskie badanie. Ptasie odchody niszczą nasze samochody Chemia jest bezlitosna. Ptasie odchody to mieszanina kwasu moczowego, […]

Nietoperze od lat budzą mieszane uczucia – z jednej strony fascynację, z drugiej niepokój. Ich nocny tryb życia i powiązania z różnymi chorobami sprawiły, że wiele osób postrzega je przez pryzmat strachu. Tymczasem te niezwykłe stworzenia odgrywają kluczową rolę w ekosystemach, zapylając rośliny i kontrolując populacje owadów. Prawdziwa tajemnica nietoperzy kryje się w ich ewolucyjnej […]

Paleontolodzy odkryli nieznany wcześniej gatunek dinozaura o nazwie Khankhuuluu mongoliensis, uznawany za najbliższego znanego przodka ogromnych tyranozaurów. Khankhuuluu mongoliensis może być tym, czego paleontolodzy poszukiwali od dziesięcioleci. To potencjalne brakujące ogniwo, które pozwoli połączyć punkty w ewolucyjnej historii tyranozaurów i wyjaśnić, jak powstały te imponujące maszyny do polowania. Nazwa nie została wybrana przypadkowo – w […]

Głęboko pod powierzchnią Ziemi, w miejscach niedostępnych ludzkiemu wzrokowi, tworzą się prawdziwe cuda natury. Niektóre z nich czekają miliony lat, by ujrzeć światło dzienne i zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych geologów. Tak właśnie stało się w przypadku niezwykłego znaleziska, które zmusza nas do przewartościowania części wiedzy o procesach kształtujących naszą planetę. W świecie diamentów, gdzie każdy […]

Przez dwa stulecia utrwalał się w zbiorowej świadomości obraz żołnierzy Napoleona ginących w rosyjskich śniegach. Katastrofalny odwrót z 1812 roku miał być przede wszystkim opowieścią o mrozie tak potwornym, że zamrażał krew w żyłach. Okazuje się jednak, że ta historyczna narracja mogła pomijać kluczowego zabójcę. Najnowsze odkrycia genetyczne rzucają zupełnie nowe światło na tę jedną […]

Świat bez internetu, bez smartfonów, w którym każda wiadomość musiała pokonać drogę konno lub pieszo. Takie realia towarzyszyły ludzkości jeszcze stosunkowo niedawno. Tymczasem w starożytnej Grecji istniał system pozwalający na niemal natychmiastową komunikację na odległość. Jak to w ogóle było możliwe? Okazuje się, że już w IV wieku p.n.e. greccy inżynierowie opracowali metodę przesyłania informacji, […]

Lata pięćdziesiąte ubiegłego wieku to okres, w którym nocne niebo dostarczało masy zagadek. Zanim pierwsze satelity zaczęły przemierzać orbitę okołoziemską, astronomowie dokumentowali niezwykłe zjawiska – krótkotrwałe błyski światła pojawiające się nagle i znikające bez wyjaśnienia. Przez dekady te enigmatyczne obserwacje pozostawały nierozwiązaną zagadką dla naukowców. Dopiero teraz, po latach analiz archiwalnych danych, badacze natrafili na […]

Mezopotamia od wieków fascynuje badaczy jako miejsce, w którym narodziła się ludzka cywilizacja. Jednak prawdziwe mechanizmy stojące za tym niezwykłym rozwojem wciąż skrywają tajemnice. Co sprawiło, że akurat tam, wśród piasków dzisiejszego Iraku, powstały pierwsze miasta, pismo i zorganizowane społeczeństwa? Naturalny system nawadniania Badacze z Woods Hole Oceanographic Institution i Clemson University odkryli, że między […]

Coś wyjątkowo cennego kryło się pod piaskami pustyni otaczającej Rijad. I to w znacznie większych ilościach, niż ktokolwiek mógłby przypuszczać. Pierwsze efekty ambitnego projektu badawczego przynoszą zaskakujące rezultaty, a eksperci podkreślają, że dopiero zaczynają odkrywać prawdziwą historię Arabii Saudyjskiej. W ramach przedsięwzięcia nazwanego Al-Yamama, które potrwa do 2028 roku, archeolodzy gromadzą coraz więcej dowodów na […]

Mazowsze skrywa historie sprzed wieków. Kiedy archeolodzy rozpoczynali prace na stanowisku Łysa Góra, nie spodziewali się, że natrafią na ślady, które zmienią nasze wyobrażenie o celtyckiej obecności w tej części Polski. Okazuje się, że ziemia ta przechowuje dowody na bardziej zaawansowaną działalność Celtów niż dotąd przypuszczano. Podczas tegorocznych badań udało się odnaleźć przedmioty świadczące o […]

W 1867 roku Lord Kelvin wyobrażał sobie atomy jako supły w eterze – pomysł, który nauka szybko odrzuciła. Dziś, ponad 150 lat później, japońscy fizycy wracają do tej wizji w zaskakującym kontekście: ich model sugeruje, że splątane pola energetyczne mogły po Wielkim Wybuchu stworzyć warunki, dzięki którym powstała materia – gwiazdy, planety i my sami. […]

Zespół badaczy z Niemiec, Hiszpanii, Włoch, Polski i Łotwy opracował niezwykły sposób wytwarzania prądu: wystarczy krzem o nanometrowych porach i zwykła woda. To prosty, tani i ekologiczny sposób pozyskiwania energii z nacisku i drgań. Naukowcy z Hamburg University of Technology (TUHH) i Deutsches Elektronen-Synchrotron DESY we współpracy z ośrodkami z Hiszpanii, Włoch, Polski i Łotwy […]

Rosyjscy fizycy jako pierwsi na świecie stworzyli kwazikryształ złożony z polarytonów – cząstek będących połączeniem światła i materii. To odkrycie otwiera nowy kierunek w badaniach nad egzotycznymi stanami kwantowymi, takimi jak nadciekłość i nadstałość. Badania, opublikowane w czasopiśmie Science Advances, są wynikiem współpracy zespołów z Islandii, Polski i Instytutu Nauki i Technologii w Skolkowie (Skoltech). […]

Pod grubą warstwą lodu Antarktydy dzieje się coś niezwykłego. Naukowcy natrafili na zagadkowe zjawiska, a teraz próbują wyjaśnić, co kryje się pod tym lodowym pancerzem. Okazuje się, że wschodnia część Antarktydy skrywa struktury geologiczne kształtujące się przez miliony lat. Te formacje wpływają na zachowanie pradawnego lodu, który mógłby opowiedzieć nam o klimatycznej przeszłości naszej planety. […]

Prace prowadzone na terenie Jerozolimy zupełnie przypadkowo doprowadziły do ujawnienia cennych informacji na temat starożytnych relacji dyplomatycznych. To znalezisko, które przez wieki czekało ukryte w ziemi, by opowiedzieć swoją historię. Okazuje się, że kawałek ceramiki wielkości paznokcia może przynieść więcej odpowiedzi niż niejedna monumentalna budowla. Specjaliści nie ukrywają zdumienia, gdyż dotychczas nikt nie spodziewał się […]

Gdy archeolodzy w Giugliano pod Neapolem ostrożnie otwierali starożytny sarkofag, nie spodziewali się, że czeka ich taki widok. To, co ujrzeli wewnątrz, zainspirowało ich do ponownego rozpatrzenia informacji na temat rzymskich praktyk pogrzebowych. Okazuje się, że techniki konserwacji zwłok w dawnych czasach mogły być bardziej zaawansowane, niż nam się wydawało. Niezwykła zawartość Grobowca Cerbera Grobowiec […]

W mroźnych głębinach Morza Arktycznego czai się zimnowojenne widmo. Przez dekady na dnie spoczywały radzieckie okręty podwodne z reaktorami atomowymi, które powoli stają się ekologiczną bombą zegarową. Ich konstrukcje niszczeją, a ryzyko katastrofy systematycznie rośnie. Moskwa postanowiła wreszcie zmierzyć się z tym niebezpiecznym dziedzictwem. Ujawniono konkretne plany dotyczące jednej z najbardziej skomplikowanych operacji podwodnych w […]

Przez dziesięciolecia astronomowie podejrzewali, że Betelgeza – olbrzymia czerwona gwiazda w ramieniu Oriona – skrywa towarzysza. Teraz, dzięki precyzyjnym obserwacjom z teleskopów Chandra i Hubble’a, naukowcy z Carnegie Mellon University potwierdzili jego istnienie. Wszystko rozegrało się w dosłownie idealnym momencie. Ok. 6 grudnia 2024 roku “Betelbuddy” – niewielki, słabo świecący obiekt – znalazł się w […]

Teflon od dziesięcioleci stanowił jeden z najtrudniejszych do rozwiązania problemów ekologicznych. Jego wyjątkowa trwałość, która czyni go tak atrakcyjnym dla przemysłu, równocześnie sprawiała, że setki tysięcy ton tego materiału co roku trafiały na wysypiska, gdzie pozostawały praktycznie niezniszczalne. Ta sytuacja może się jednak wkrótce zmienić. Wyniki badań naukowców z Newcastle University, opublikowane w Journal of […]

Pod pozornie niegościnnymi terenami dzisiejszego obwodu nowosybirskiego kryją się ślady, które wywołały wśród archeologów niemałą sensację. Co takiego znaleźli eksperci w rejonie Węgorowa, że mówi się o potencjalnie nowej kulturze? Okazuje się, że nawet w XXI wieku można dokonać odkryć zmieniających postrzeganie odległej historii. Wzory jak z tkaniny Badacze z Instytutu Archeologii i Etnografii Syberyjskiego […]