Głęboko pod powierzchnią Ziemi, w miejscach niedostępnych ludzkiemu wzrokowi, tworzą się prawdziwe cuda natury. Niektóre z nich czekają miliony lat, by ujrzeć światło dzienne i zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych geologów. Tak właśnie stało się w przypadku niezwykłego znaleziska, które zmusza nas do przewartościowania części wiedzy o procesach kształtujących naszą planetę. W świecie diamentów, gdzie każdy […]

Przez dwa stulecia utrwalał się w zbiorowej świadomości obraz żołnierzy Napoleona ginących w rosyjskich śniegach. Katastrofalny odwrót z 1812 roku miał być przede wszystkim opowieścią o mrozie tak potwornym, że zamrażał krew w żyłach. Okazuje się jednak, że ta historyczna narracja mogła pomijać kluczowego zabójcę. Najnowsze odkrycia genetyczne rzucają zupełnie nowe światło na tę jedną […]

Świat bez internetu, bez smartfonów, w którym każda wiadomość musiała pokonać drogę konno lub pieszo. Takie realia towarzyszyły ludzkości jeszcze stosunkowo niedawno. Tymczasem w starożytnej Grecji istniał system pozwalający na niemal natychmiastową komunikację na odległość. Jak to w ogóle było możliwe? Okazuje się, że już w IV wieku p.n.e. greccy inżynierowie opracowali metodę przesyłania informacji, […]

Lata pięćdziesiąte ubiegłego wieku to okres, w którym nocne niebo dostarczało masy zagadek. Zanim pierwsze satelity zaczęły przemierzać orbitę okołoziemską, astronomowie dokumentowali niezwykłe zjawiska – krótkotrwałe błyski światła pojawiające się nagle i znikające bez wyjaśnienia. Przez dekady te enigmatyczne obserwacje pozostawały nierozwiązaną zagadką dla naukowców. Dopiero teraz, po latach analiz archiwalnych danych, badacze natrafili na […]

Mezopotamia od wieków fascynuje badaczy jako miejsce, w którym narodziła się ludzka cywilizacja. Jednak prawdziwe mechanizmy stojące za tym niezwykłym rozwojem wciąż skrywają tajemnice. Co sprawiło, że akurat tam, wśród piasków dzisiejszego Iraku, powstały pierwsze miasta, pismo i zorganizowane społeczeństwa? Naturalny system nawadniania Badacze z Woods Hole Oceanographic Institution i Clemson University odkryli, że między […]

Coś wyjątkowo cennego kryło się pod piaskami pustyni otaczającej Rijad. I to w znacznie większych ilościach, niż ktokolwiek mógłby przypuszczać. Pierwsze efekty ambitnego projektu badawczego przynoszą zaskakujące rezultaty, a eksperci podkreślają, że dopiero zaczynają odkrywać prawdziwą historię Arabii Saudyjskiej. W ramach przedsięwzięcia nazwanego Al-Yamama, które potrwa do 2028 roku, archeolodzy gromadzą coraz więcej dowodów na […]

Mazowsze skrywa historie sprzed wieków. Kiedy archeolodzy rozpoczynali prace na stanowisku Łysa Góra, nie spodziewali się, że natrafią na ślady, które zmienią nasze wyobrażenie o celtyckiej obecności w tej części Polski. Okazuje się, że ziemia ta przechowuje dowody na bardziej zaawansowaną działalność Celtów niż dotąd przypuszczano. Podczas tegorocznych badań udało się odnaleźć przedmioty świadczące o […]

W 1867 roku Lord Kelvin wyobrażał sobie atomy jako supły w eterze – pomysł, który nauka szybko odrzuciła. Dziś, ponad 150 lat później, japońscy fizycy wracają do tej wizji w zaskakującym kontekście: ich model sugeruje, że splątane pola energetyczne mogły po Wielkim Wybuchu stworzyć warunki, dzięki którym powstała materia – gwiazdy, planety i my sami. […]

Zespół badaczy z Niemiec, Hiszpanii, Włoch, Polski i Łotwy opracował niezwykły sposób wytwarzania prądu: wystarczy krzem o nanometrowych porach i zwykła woda. To prosty, tani i ekologiczny sposób pozyskiwania energii z nacisku i drgań. Naukowcy z Hamburg University of Technology (TUHH) i Deutsches Elektronen-Synchrotron DESY we współpracy z ośrodkami z Hiszpanii, Włoch, Polski i Łotwy […]

Rosyjscy fizycy jako pierwsi na świecie stworzyli kwazikryształ złożony z polarytonów – cząstek będących połączeniem światła i materii. To odkrycie otwiera nowy kierunek w badaniach nad egzotycznymi stanami kwantowymi, takimi jak nadciekłość i nadstałość. Badania, opublikowane w czasopiśmie Science Advances, są wynikiem współpracy zespołów z Islandii, Polski i Instytutu Nauki i Technologii w Skolkowie (Skoltech). […]

Pod grubą warstwą lodu Antarktydy dzieje się coś niezwykłego. Naukowcy natrafili na zagadkowe zjawiska, a teraz próbują wyjaśnić, co kryje się pod tym lodowym pancerzem. Okazuje się, że wschodnia część Antarktydy skrywa struktury geologiczne kształtujące się przez miliony lat. Te formacje wpływają na zachowanie pradawnego lodu, który mógłby opowiedzieć nam o klimatycznej przeszłości naszej planety. […]

Prace prowadzone na terenie Jerozolimy zupełnie przypadkowo doprowadziły do ujawnienia cennych informacji na temat starożytnych relacji dyplomatycznych. To znalezisko, które przez wieki czekało ukryte w ziemi, by opowiedzieć swoją historię. Okazuje się, że kawałek ceramiki wielkości paznokcia może przynieść więcej odpowiedzi niż niejedna monumentalna budowla. Specjaliści nie ukrywają zdumienia, gdyż dotychczas nikt nie spodziewał się […]

Gdy archeolodzy w Giugliano pod Neapolem ostrożnie otwierali starożytny sarkofag, nie spodziewali się, że czeka ich taki widok. To, co ujrzeli wewnątrz, zainspirowało ich do ponownego rozpatrzenia informacji na temat rzymskich praktyk pogrzebowych. Okazuje się, że techniki konserwacji zwłok w dawnych czasach mogły być bardziej zaawansowane, niż nam się wydawało. Niezwykła zawartość Grobowca Cerbera Grobowiec […]

W mroźnych głębinach Morza Arktycznego czai się zimnowojenne widmo. Przez dekady na dnie spoczywały radzieckie okręty podwodne z reaktorami atomowymi, które powoli stają się ekologiczną bombą zegarową. Ich konstrukcje niszczeją, a ryzyko katastrofy systematycznie rośnie. Moskwa postanowiła wreszcie zmierzyć się z tym niebezpiecznym dziedzictwem. Ujawniono konkretne plany dotyczące jednej z najbardziej skomplikowanych operacji podwodnych w […]

Przez dziesięciolecia astronomowie podejrzewali, że Betelgeza – olbrzymia czerwona gwiazda w ramieniu Oriona – skrywa towarzysza. Teraz, dzięki precyzyjnym obserwacjom z teleskopów Chandra i Hubble’a, naukowcy z Carnegie Mellon University potwierdzili jego istnienie. Wszystko rozegrało się w dosłownie idealnym momencie. Ok. 6 grudnia 2024 roku “Betelbuddy” – niewielki, słabo świecący obiekt – znalazł się w […]

Teflon od dziesięcioleci stanowił jeden z najtrudniejszych do rozwiązania problemów ekologicznych. Jego wyjątkowa trwałość, która czyni go tak atrakcyjnym dla przemysłu, równocześnie sprawiała, że setki tysięcy ton tego materiału co roku trafiały na wysypiska, gdzie pozostawały praktycznie niezniszczalne. Ta sytuacja może się jednak wkrótce zmienić. Wyniki badań naukowców z Newcastle University, opublikowane w Journal of […]

Pod pozornie niegościnnymi terenami dzisiejszego obwodu nowosybirskiego kryją się ślady, które wywołały wśród archeologów niemałą sensację. Co takiego znaleźli eksperci w rejonie Węgorowa, że mówi się o potencjalnie nowej kulturze? Okazuje się, że nawet w XXI wieku można dokonać odkryć zmieniających postrzeganie odległej historii. Wzory jak z tkaniny Badacze z Instytutu Archeologii i Etnografii Syberyjskiego […]

Gdzieś w północnej Norwegii, niedaleko Narviku, natura przez dziesiątki tysięcy lat skrywała niezwykłą opowieść o przeszłości. W małej, niepozornej jaskini archeolodzy natrafili na bezcenne źródło informacji o europejskiej Arktyce. Przez dziesiątki tysięcy lat w tym miejscu gromadziły się szczątki stworzeń zamieszkujących region w czasach, gdy klimat Starego Kontynentu wyglądał zupełnie inaczej niż dziś. Naturalna kapsuła […]

Na odludnych terenach australijskiej pustyni dokonano niecodziennego odkrycia, które przypomina nam o coraz poważniejszym problemie. Śmieci są wszędzie – nawet w kosmosie. I mogą nam spaść na głowę dosłownie w każdym momencie. Podczas rutynowego patrolu w rejonie Pilbara w Zachodniej Australii górnicy natrafili na nietypowy, wciąż dymiący obiekt. Znalezisko leżało przy drodze dojazdowej do kopalni, […]

Brian Haidet, materiałoznawca znany w sieci jako AlphaPhoenix, postanowił zmierzyć się z jednym z najtrudniejszych wyzwań współczesnej fotografii – uchwyceniem poruszającego się światła. Jego najnowsze osiągnięcie robi wrażenie nawet na specjalistach. Udało mu się zarejestrować wiązkę lasera z niewyobrażalną prędkością 2 mld klatek na sekundę, co stanowi dwukrotne poprawienie jego własnego rekordu. Co ciekawe, cały […]

Przez pięć dekad świat neurobiologii zmagał się z jedną z najbardziej fundamentalnych tajemnic funkcjonowania mózgu. Jak dokładnie neurony przekazują sobie informacje? Czy pęcherzyki synaptyczne całkowicie zlewają się z błoną komórkową, czy może tylko na moment się z nią stykają? Właśnie poznaliśmy odpowiedź. Chiński zespół badawczy po raz pierwszy zarejestrował milisekundowy moment kontaktu między neuronami, który […]

Najprostsze zjawiska potrafią skrywać najbardziej zaskakujące tajemnice. Przez dekady fizycy obserwowali, jak elektrony opuszczają materiały stałe, nie rozumiejąc do końca mechanizmów stojących za tym procesem. To fundamentalne zjawisko, choć wydaje się proste, stanowiło prawdziwą zagwozdkę dla naukowców zajmujących się mikroskopią i nanotechnologią. Dopiero teraz badacze z TU Wien we współpracy z Uniwersytetem Technologicznym w Chemnitz […]

U wybrzeży Izraela archeolodzy dokonali odkrycia, które ujawnia prawdę o tym, jak wyglądały morskie szlaki handlowe przed tysiącami lat. Trzy zatopione ładunki z różnych okresów epoki żelaza czekały w lagunie Dor na swoją chwilę, by opowiedzieć zapomniane historie. Ta przez wieki stanowiła ważny punkt na mapie dawnych szlaków handlowych. To właśnie tam, u stóp góry […]

Co można znaleźć w pozostałościach domu, który przetrwał w ziemi przez cztery i pół tysiąca lat? Tureccy archeolodzy poznali właśnie odpowiedź na to pytanie, a ich znaleziska rzucają poszerzają wiedzę na temat zachodniej Anatolii. Stanowisko archeologiczne w dystrykcie Çal skrywało niejedną tajemnicę. Pod warstwami ziemi czekały na badaczy pozostałości po życiu sprzed tysięcy lat, zachowane […]